Inloggen Word nu lid
Zoeken
  1. Home
  2. Werk-privébalans
  3. Stress & werkdruk
  4. Zorg- en welzijnsprofessionals schatten hun werkdruk vaak hoger in dan hij is

Zorg- en welzijnsprofessionals schatten hun werkdruk vaak hoger in dan hij is

9 9 minuten lezen
Overzicht
  • 21 reacties
  • 105 vind ik leuks
Geplaatst door Jamie op 20 juni 2024 Jamie
Je hoort regelmatig over een hoge werkdruk in zorg en welzijn. Maar waarom is dit zo? En waar komt het vandaan? Uit onderzoek van PGGM&CO en Stichting IZZ blijkt dat zorg- en welzijnsprofessionals hun werkdruk vooraf vaak hoger inschatten dan ze hem in de praktijk ervaren. En dit heeft weer invloed op hun werkplezier, die ze vooraf vaak lager inschatten.

Drie jaar lang (2021 - 2023) werd er elk kwartaal een meting uitgevoerd onder in totaal 8.800 zorg- en welzijnsprofessionals. Daardoor konden we de trends in fitheid, balans, ervaren werkdruk en ervaren werkplezier vergelijken. In dit artikel delen we meer over de ontwikkeling van werkdruk en werkplezier in zorg en welzijn. 

Wat is werkdruk precies? 

Werkdruk is voor iedereen anders, maar werkdruk houdt in dat je als werknemer niet kan voldoen aan de eisen die het werk stelt. Er is een balans nodig tussen de hoeveelheid werk en wat je aankan. Verdwijnt deze balans? Dan wordt de werkdruk te hoog. Dat zorgt voor werkstress en minder motivatie. En dat kan weer leiden tot ziekteverzuim, langdurig uitval en soms zelf arbeidsongeschiktheid.  

 

Daarbij maken we ook onderscheid tussen kwantitatieve werkdruk en kwalitatieve werkdruk. Kwantitatieve werkdruk is wanneer er te veel werk in korte tijd gedaan moet worden. Kwalitatieve werkdruk betekent dat het werk te moeilijk is. 

 

Daarnaast is er ook nog objectieve en subjectieve werkdruk. Objectieve werkdruk gaat over het aantal gewerkte uren en hoeveel werk er gedaan moet worden. Subjectieve werkdruk gaat om de ervaren werkdruk van de werknemer.  

Algemene resultaten: 

  • Opvallend is dat de ervaren werkdruk daalde in alle branches, behalve in de kinderopvang. Daar steeg de ervaren werkdruk, maar ervaren medewerkers ook het meeste werkplezier. 

  • Mannen en vrouwen ervaren ongeveer evenveel werkdruk. In 2023 daalde de werkdruk bij zowel mannen als vrouwen; maar de daling was groter bij mannen. 

  • Werkenden met een mbo-opleiding ervaren een hogere werkdruk (6,2) dan lager opgeleiden (5,4) en hoger opgeleiden (5,6). 

  • Mantelzorgers ervaren een hogere werkdruk (6,1) dan degenen die geen mantelzorg verlenen (5,5). 

  • Werkenden in zorg en welzijn met een bovenmodaal inkomen (6,9) ervaren meer werkplezier dan werkenden met een modaal (6,3) of beneden modaal inkomen (6.2) 

 

Verschil verwachte en ervaren werkdruk 

In de kwartaalmetingen over drie jaar zien we dat de verwachte werkdruk vaak een stuk hoger ligt dan de daadwerkelijk ervaren werkdruk. Dit betekent dat mensen van tevoren hun werkdruk veel hoger inschatten. Als je hun achteraf vraagt hoe de werkdruk afgelopen periode was, is dit vaak lager dan ingeschat.  

 

In het derde kwartaal van 2022 bereiken de cijfers het dieptepunt, met als gevolg een negatieve invloed op de fitheid en balans. Eén jaar later, in het derde kwartaal van 2023 zijn de verwachte en ervaren werkdruk voor het eerst gelijk en scoren ze beide een 5,7. Dit kwartaal was dan ook het hoogtepunt wat betreft de fitheid en balans van zorg- en welzijnsprofessionals. 

 

Uit recente cijfers blijkt dat na het derde kwartaal van 2023, de verwachte werkdruk weer gestegen is.  

Het afgenomen werkplezier

Bij zowel de werkdruk als het werkplezier zien we dat de verwachtingen vaak negatiever wordt ingeschat dan het uiteindelijk wordt ervaren. Om de verwachte werkdruk te laten dalen, is verwachtingsmanagement van belang. Duidelijke communicatie en afstemming over wat er van je verwacht wordt, heeft niet alleen invloed op de verwachte werkdruk, maar ook op het werkplezier.  

 

We zien namelijk dat niet alleen het verwachte werkplezier afneemt, maar ook het ervaren werkplezier. Dit is een gevolg van de werkdruk die sinds begin Covid als erg hoog wordt ervaren. Na de Covid-periode neemt het werkplezier weer iets toe, maar sinds begin 2023 neemt het werkplezier weer af. Dit komt doordat zorg- en welzijnsprofessionals zich zorgen maken of er nu én in de toekomst wel voldoende collega’s zijn om het werk te doen.  

 

Als we kijken naar het verband tussen werkplezier en salaris, zien we dat werkenden die bovenmodaal verdienen (6,9) meer werkplezier ervaren dan werkenden die modaal (6,3) of beneden modaal verdienen (6,2).  

 

Verschillen werkdruk branches en opleidingsniveau 

Opvallend als het gaat om werkdruk is dat mensen met een mbo-opleiding een veel hogere werkdruk (6,2) ervaren dan lager opgeleiden (5,4) en hoger opgeleiden (5,6). Ook mantelzorgers ervaren duidelijk een hogere werkdruk (6,1) dan zorg- en welzijnsprofessionals die geen mantelzorger zijn (5,5). Volgens Anouk ten Arve, expert arbeid en gezondheid, is het niet gek dat we een verschil zien in werkdruk bij midden-opgeleiden en mantelzorgers. Anouk: "In de praktijk zien we vaak dat de werkenden met een mbo-opleiding werkzaamheden opvangen voor de lagere en hogere functies. Voor mantelzorgers geldt dat het zorgen voor iemand thuis gewoon verdergaat." 

 

Als we kijken naar de verschillende branches, zien we dat de ervaren werkdruk in 2023 gedaald is in alle sectoren, behalve in de kinderopvang. Daar daalt de werkdruk met slechts 0,1. Maar ondanks de hoge werkdruk wordt daar wel het meeste werkplezier ervaren. In het ziekenhuis is de ervaren werkdruk het hardst gedaald, met een verschil van 0,6. 

 

Ga het gesprek aan over werkdruk

Of het nu gaat om de ervaren werkdruk of de verwachte werkdruk, het is een thema waar altijd aandacht voor moet zijn. Want werkdruk speelt een grote rol in de fitheid van zorg- en welzijnsprofessionals. Volgens Anouk ten Arve, moet je eerst weten waar je ervaren werkdruk vandaan komt. "Werkdruk is een groot begrip, daarom is het belangrijk om te ontdekken wat je écht dwars zit. Om hierachter te komen kun je jezelf de makkelijke vraag stellen: 'Waar zie ik wel en niet de noodzaak van in?' Vaak doe je het werk waar je de noodzaak niet van in ziet met tegenzin en kan je hier als een berg tegenop zien. Terwijl er misschien wel een hele makkelijke oplossing voor is. " 

 

Anouk vult aan: "Ga dus met je leidinggevende in gesprek over waar je op leegloopt én waar je juist energie van krijgt. Werkdruk gaat namelijk over je eigen beleving, daarom is erover praten heel belangrijk. En alleen dan kun je tot een oplossing komen. Het bespreekbaar durven maken vraagt wel om een veilige werkomgeving en een sterk teamgevoel. Je moet op elkaar kunnen bouwen en durven te experimenteren met oplossingen. Om vervolgens te kijken wat wel of niet werkt. Dit vraagt om een kritische blik door zowel leidinggevenden als werknemers. Blijf geen dingen doen omdat het altijd zo gedaan is, maar stel jezelf af en toe de vragen: 'waarom doen we dingen zo?' En 'Voor wie doe ik het?'. Pas als iedereen zich veilig genoeg voelt om zichzelf dit soms af te vragen, kan de werkdruk afnemen en het werkplezier toenemen." 

 

Ook interessant

Om hulp vragen in 3 simpele stappen

Vrouw zit achter haar bureau met een HELP bord voor zich
Als zorgmedewerker help je liever de ander dan dat je zelf om hulp vraagt. Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom je voor dit mooie werk hebt gekozen. Toch heeft iedereen weleens hulp nodig. Vind je het moeilijk om hulp te vragen? Dat geeft niet. Wij leggen het uit in 3 simpele stappen.
  • 0
  • 44
Lees meer

Zo herken je het verschil tussen het druk hebben en je druk maken

Vrouw zit aan bureau en kijkt op horloge
Met het druk hebben is op zich niks mis. Je voelt je soms zelfs beter en effectiever als je een volle agenda hebt. Het wordt pas vervelend als je je druk máákt. De drukte zit dan in je hoofd en bezorgt je stress. Bovendien heeft het vaak invloed op je werk. Lees de grootste verschillen tussen het druk hebben en je druk maken en voorkom onnodig gestres met onze 3 tips.
  • 0
  • 14
Lees meer

Wakker door stress? 7 tips om beter te slapen

Iedereen ligt weleens wakker door stress. Gedoe op het werk, een druk gezinsleven of zorgen om familie zijn veelgenoemde redenen. Het is nog vervelender als het voor een langere periode invloed heeft op je nachtrust. Wij geven je 7 tips om beter te slapen.
  • 3
  • 22
Lees meer

Reageren

Reageer hieronder op het artikel. Je ingevulde voornaam is te zien bij je reactie.

Dit formulier is beveiligd met reCAPTCHA en Google's Privacybeleid en Servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Reactie

  • Elvira
    O wat bijzonder dat men zegt dat de werkdruk niet hoog is. Walgelijk artikel en waardoor zorg medewerkers zich nog minder serieus genomen voelen. Werkdruk is ten opzichte van 10 jaar geleden 3 keer zoveel. Je moet in dezelfde tijd steeds meer. Dus waardeloos artikel...en de persoon die dit geschreven heeft moet zich schamen
  • Johan
    Wat ik ook wel apart vind ik dat je wel dit artikel kunt liken door een hartje aan te vinken. Je hoeft dan niet te onderbouwen waarom je dit een goed of leuk artikel vind. Maar de optie van een duimpje naar beneden is er niet. Ik heb echt mijn twijfels over de onderzoeksmethode die hier gebruikt zijn. Ik kan alleen maar voor mezelf spreken en mijn werkdruk is weldegelijk zeer zwaar toegenomen de laatste jaren. En dat is ook wat ik van al mijn collega's in de jeugdzorg terug hoor. Natuurlijk alles wat je aandacht geeft groeit. Maar er zijn echt meer dan voldoende objectief waarneembare omstandigheden die werkdruk verhogend werken. Wanneer je als buitenstaander dit artikel leest zou je kunnen denken dat we doemdenkers zijn. Of dat we onterecht vooraf veel te veel klagen. Niets is minder waar!
  • Johan
    Ik vraag me af of de jeugdzorg hier ook een representatief voorbeeld van is. De werkdruk in de residentiële jeugdzorg is volgens mij wel degelijk echt ernstig toegenomen de laatste jaren. Dit heeft te maken met aan de ene kant een toenemende administratie druk en een doelgroep verzwaring in de residentiële jeugdzorg. Er worden steeds meer besloten en gesloten woongroepen gesloten. Maar door het sluiten van dergelijke groepen verdampt de problematiek die deze jongeren hebben niet. Deze jongeren komen nu in de open jeugdzorg groepen terecht. Maar de pedagogisch medewerkers daar hebben niet de bevoegdheid en of de middelen om deze jongeren te kunnen begrenzen wanneer dit noodzakelijk is. Er zijn objectief waarneembaar steeds meer agressie incidenten vanuit cliënten richting personeel. Daarnaast is er natuurlijk ook het feit dat er steeds meer vraag en tegelijkertijd steeds minder geld naar de jeugdzorg gaat. Ja het klopt dat ik verwacht dat de werkdruk alleen maar zal toenemen. Maar ik denk ook echt dat dit voor de branche waarin ik werk helaas een reële verwachting is.
  • Claire
    Ik ben 5 jaar met pensioen al sinds mijn 62ste. Een sigaar uit eigen doos. Dat kon omdat ik ook als alleenstaande moeder door ben blijven werken. Nu merk ik wat ik al die tijd gemist heb. Ik sla geen verjaardag meer over. Wanneer mijn vrienden bellen of ik vanavond kom eten of mee naar de film ga. Ik kan gezellig mee. Een 24/7 baan neemt ook sociale druk met zich mee. Soms werd ik niet eens meer gevraagd om mee te gaan. Ze zal wel werken!
  • Angela
    En hoe zit het dan met gastvrouwen?
  • LeoHollander
    De mate van protocollering is in de zorg enorm toegenomen. Deze regulering werkt standaardisering van werken in de hand. De eigen regelcapaciteit is daarmee afgenomen en het werk minder afwisselend. Gevolg is dat mensen vaak jaren relatief eenzijdig werk en niet gestimuleerd worden door enthousiast management. Persoonlijke aandacht is hierbij in het gedrang. Velen voelen zich onderdeel van een productiefabriek i.p.v. een plek waar je je kunt ontplooiien...
  • Willem
    Ik ken de zorg van 2 kanten, als zorgverlener en als zorgconsument, Momenteel wordt veel geklaagd over de werkdruk en klagen veel zorgverleners over minder plezier in het werken. Ik heb altijd met veel plezier tot mijn pensioen gewerkt in de zorg en heb me eigenljk altijd buiten deze discussie gehouden. Er zijn wel punten die mij zorgen baren: - Ten eerste hebben de kosten van de gezondheidszorg een exponentieel verloop, daarnaast wordt de groep zorgvragender groter doordat deze groep ouderen in hun laatste levensfase alleen maar groter wordt. Dit systeem loopt vroeg of laat vast. - Er wordt geklaagd over de vele administratie die als nutteloos wordt ervaren. Veel van de klachten van de afgelopen binnen het Medisch Tuchtcollege gaan vooral over slechte verslaglegging. Ik spreek hier uit eigen ervaring als client. De kosten die hierdoor ontstonden liepen in de honderden miljoenen wegens inadekwate zorg. De zorgverzekeraars hebben daardoor eisen gesteld met voor hun meetbare variabelen. Het punt is dat het misschien voor de zorgverzekeraar lijkt alsof de zorgverlening klopt, maar dit is iets op papier. Is het ook realiteit. - Het verlenen aan zorg aan mensen is teamwerk. Dat doe je niet alleen. Iedereen heeft zijn taak daarin en doet zijn best. Ik vind persoonlijk dat de inkomensverschillen te groot zijn in de zorg. De prijselasticiteit is echter bijna nul in de zorg. De client is afhankelijk aan de behandelaar, dus deze laatste kan de prijs stellen. Veel behandelaren verdienen fors en waarbij de prijs-kwaliteit verhouding discutabel is.Daar kan denk ik wel eens wat doelmatiger worden gewerkt en zal de politiek bereid moeten zijn dit te doorbreken. Blijven we het systeem zo houden zoals het nu is, dan loopt het vast. We worden allemaal ouder dus vroeg of laat worden we als zorgverlener als client ook geconfronteerd met dit vastlopende systeem. Het is misschien een wat botte zienswijze op de zorg, ondanks alles heb ik er met heeeel veel plezier in gewerkt. Niks bevredigender was dat je echt mensen hielp en dat het ook een positief efefct had op hun leven.
  • Simon
    De uitkomst verbaast me niets. Wanneer je denkt (en vooral zegt en blijft benadrukken) dat je het druk hebt, ga je het uiteindelijk zelf geloven. Druk ontstaat vooral door afstemming met andere zaken (arbeidscontract). Wanneer je door de thuissituatie niet in staat bent je werk af te maken, geeft dat stress. Voor mij is het de vraag of dat echte werkdruk is. Werken is leuk, maar het kost je veel vrije tijd!
  • Thea
    De werkdruk is echt wel hoog, met minder personeel hetzelfde of nog meer werk doen, heeft niet te maken met jezelf, maar met het systeem, de zorg is erg afgeroomd qua handen aan het bed, ik zat 46 jaar in de zorg en heb het allemaal voorbij zien komen, jonge mensen knappen erop af (ik heb collega's huilend naar huis zien gaan en hoe enthousiastmeer je ze dan nog?) de oudere gaan veelal met vervroegd pensioen, is bijna niet vol te houden tot je 67ste jaar of nog langer, de zorg valt mij inziens echt onder de zware beroepen! Leegloop komt mij niet vreemd voor. Helaas want het is een mooi beroep.
    • Johan
      Thea ik ben het volledig met jouw eens. Ik heb dan ook zeer grote twijfels over de onderzoeker methode die hier gebruikt is. Natuurlijk is werkdruk ook deels subjectief. En heeft plezier en geluk ervaren in je werk ook met je verwachtingspatroon te maken. Maar objectief waarneembaar zijn de feiten dat er een toenemende administratieve druk is de laatste jaren. De vraag naar zorg toegenomen is, en het invullen van openstaande vacatures steeds lastiger wordt. Dat laatste leidt er toe dat er steeds meer werk door steeds minder mensen gedaan moet worden. Ik verwacht niet alleen dat de werkdruk toeneemt. Ik ervaar dat ook echt zo!!!
  • Thea
    De werkdruk op onze afdeling werd met name hoog als er 's morgens in je vroege dienst ziekmeldingen waren, dan moest je met dat personeel dezelfde zorg leveren, operatie patiënten opvangen etc etc (operaties gingen gewoon door) je liep je dan zeven slagen in de rondte, vaak was je net een harmonica poppetje, iedereen trok aan je.
  • Mira
    Belachelijk artikel. De ervaren werkdruk neemt alleen maar toe. Ik up dan wel weten wat de data is van dit onderzoek. Hoe arrogant ook om zo’n ongenuanceerde kop te gebruiken. Laat data maar zien dan kunnen we zien wat hoe het zit.
  • cris
    Heerlijk gezegd heb ik moeite met de conclusies. De werkdruk neemt degelijk toe zeker in de gezondheidszorg, op de werkvloer, diensten continue opvangen door vast personeel. Meer patiënten zorg met minder mensen. We houden jonge collega,s moeilijk gemotiveerd binnen. Als je continue moet schakelen op je werk omdat ieder wat anders van je wil, waardoor van je daadwerkelijke taak af gehouden word dan ben je blij als je einde dienst alles rond is of zo goed als want je weet dat de volgende dienst het zo ook gaat ervaren. Dat is mijn ervaren en met mij meerdere bij ons.
  • Piety
    Werkdruk is voor vrouwen en mannen m.n. verschillend door hormonen, zwangerschap, bevalling, menstruatie, menopauze voor elk verschillend is. Daarnaast blijkt in de praktijk dat vrouwen meer de kinderopvang hebben, onverwachts uitval door ziekte, schoolvrij, mantelzorg doen. Ook worden nog steeds meer zorgfuncties door vrouwen ingevuld en mannen het beleid en fysiek niet de belastbaarheid weet en voelt van een vrouw. M.n. ook geen werkdruk wordt aangepast voor oudere werknemers. er is geen beleid, slechts conclusie werknemer functioneert niet, waardoor nog meer psychische werkdruk en uitval. Dit persoonlijk ervaren en ook onderstreept door een psycholoog die meerdere werknemers in de zorg heeft gesproken.
  • Klaas
    Wat moet je daar Mee iedereen loopt weg uit de zorg , Andere job zoeken . Geen nieuwe aanwinsten collega’s. 1.Geen aantrekkelijke contacten te kleine contracten . 2. Onfatsoenlijke uren 6 x op de week komen opdraven om aan je contract uren te komen als je er aan komt. 3. Steeds minder personeel on voldoende niveaus geen nieuwe collega’s. De diensten worden niet opgevuld geen verantwoordelijke zorg. Wie is hier op den duur verantwoordelijk? Mij jonge collega’s willen ook een huis kopen. Vooruit kijken in hun leven.
  • Jeltje
    Goed artikel, ik ervaar vooral werkdruk door mijn ongunstige rooster. Veel korte diensten door bezuinigingen en daardoor veel aan het werk. Geeft stress en onvrede . Gevolg : eerder met pensioen. Voel me niet gehoord op mijn werk. En dat voelt op je 61e niet oké kan ik je vertellen.
  • Roel
    Ik heb een 35 jaar meegedraaid in de gezondheidszorg. Daarin heb ik ook ervaren dat werkbelasting ook dijwijls te maken heeft met de wisselende belasting van zorgmedewerkers, oftewel hollen en stilstaan. Verandering in werkprocessen en inzichten in capaciteitsplanning kan veel bijdragen aan het uitvlakken van pieken en dalen in de werkbelasting.
  • petra van veenendaal
    de werkdruk word ook hoger doordat iedere maand je rooster veranderd word dan de ochtenden dan weer de avonden gek word je ervan ....is of word een reden om de zorg vaarwel te zeggen en wel zo snel mogelijk
  • Esther
    In de ouderenzorg wordt er van de vaste medewerkers verwacht dat ze de gehele dag op een basis van 100% prestatie kunnen werken. Lichamelijke, mentale ,welzijn,palliatieve zorg,leerlingen begeleiden ,dossiers bijhouden etcetera. Geen enkel mens kan 8 uur achterelkaar 100% presteren. Hierdoor gaan medewerkers minder uren werken of stoppen helemaal met de zorgsector. Al vaak met leidinggevende hierover gesproken, maar er komen lijstjes ,werk bij ipv oplossingen hoe het anders kan.... En het is dus geen werkdruk ,maar werklast..net als met een ezel hoeveel kan die dragen voor dat deze door zijn hoeven zakt...
  • Mireille
    Ik ervaar eerder regeldruk dan werkdruk.
  • Jan
    Mooi al die onderzoeken, maar de realiteit is soms anders. Je kunt wel een gesprek aangaan met jouw leidinggevende, maar deze kan/wil er vaak ook niets aan veranderen. Taken moeten uitgevoerd worden. Maar imho wordt veel werkdruk ook veroorzaakt door bijkomende zaken als "verplicht" werkoverleg tijdens de vrije dagen, wel vergoed, maar toch een inbreuk op de privacy. Ook het niet naleven door de werkgever van de CAO kan als werkdrukverhogend worden ervaren. Ik heb na mijn pensionering nog 2 jaar gewerkt en toen altijd gezegd, werkdruk ervaar ik niet. En Waarom? Ik heb de laatste 27 jaar altijd 's nachts gewerkt en nu na mijn pensionering, ik begon om 22 uur en ging om 07 uur naar huis. Zonder enige verdere verplichting, geen werkoverleggen en geen contactpersoonschap. Niets, alleen het werk waar ik als verpleegkundige in de gehandicaptenzorg voor verantwoordelijk was en wat van mij verwacht mocht worden. Maar moeilijke werkomstandigheden doen het werk ook als werkdruk ervaren. Door de personeelskrapte en de vele invallers, de goeden daargelaten, die alleen voor de centen komen en geen affiniteit hebben met de doelgroep, maakt het dat voor de vaste medewerkers ook psychisch dit als extra werkdruk wordt ervaren.