“Je moet stevig in je schoenen staan om pestgedrag aan te kaarten” - Saskia van Witzenburg

Je denkt misschien sneller dat het erbij hoort

Ik ben helaas niet verbaasd als ik hoor dat 31% van de medewerkers wordt gepest door collega’s of leidinggevenden. Deze cijfers zijn helaas al langer slecht. Daarbij accepteren we agressie en ongewenst gedrag van patiënten en cliënten vaak al, want ‘dit is een verwarde cliënt’ of ‘die patiënt heeft een vorm dementie’. Wanneer je dan te maken krijgt met ongewenst gedrag vanuit een directe collega denk je misschien sneller dat het normaal is en erbij hoort. Of dat het aan jezelf ligt. Hiermee verleggen we voor mijn gevoel makkelijker grenzen in de sector. Met vaak vervelende gevolgen. Je cijfert jezelf weg en onbewust ga je met minder plezier naar je werk. En soms nog erger; je komt ziek thuis te zitten.

Leidinggevenden vinden het ook een lastig onderwerp

Het stuk zeggenschap en mee durven praten is sowieso een ontwikkelpunt voor veel mensen in de zorg. Een kwetsbaar onderwerp als pesten is extra lastig. Want hoe vaak een leidinggevende of collega ook zegt dat de deur altijd openstaat, je moet wel heel stevig in je schoenen staan om pestgedrag aan te kaarten. Daarbij merk ik dat leidinggevenden het ook een lastig onderwerp vinden om op de agenda te zetten.

Na mijn burn-out kwam er een kantelpunt

Mijn eigen ervaring is niet anders. In mijn beginjaren als leidinggevende lag de focus op de beste zorg voor patiënt/cliënt binnen een afgesproken budget. Er was minimale aandacht voor hoe je het beste zorgt voor je medewerkers en het team. Ook tijdens mijn opleiding zorgmanagement was hier nauwelijks aandacht voor. Pas later kwam ik erachter dat er veel mensen in de zorg werken die niet altijd goed voor zichzelf zorgen. Toen ik zelf een burn-out kreeg, kwam er een kantelpunt. Ik zag in dat als wij niet goed voor onszelf en elkaar zorgen, we ook niet de beste zorg kunnen leveren aan de patiënt en cliënt. Het moet dan ook echt op de agenda staan. Dus met elkaar het gezamenlijke probleem bespreken.

Je hoeft geen beste vrienden te zijn

Als het gaat om pesten moet duidelijk zijn dit gedrag echt niet geaccepteerd wordt. Wanneer er iets onderling speelt moet je het uitspreken. Je hoeft geen beste vrienden te zijn, maar wel respectvol en vakinhoudelijk met elkaar omgaan. Overigens is pesten overal een probleem en niet alleen in die ene organisatie of alleen in de zorg, maar in de hele maatschappij. Dit maakt de drempel om je te melden, wanneer je te maken krijgt met pesten, misschien ook wat lager. Je bent niet aan het falen als je dit gedrag meldt en je grenzen aangeeft. Als leidinggevende heb je hierin een belangrijke rol. Denk aan voorbeeldgedrag waarbij je naast een zorgmedewerker staat en je ook kwetsbaar op durft te stellen. En stel ook de norm. Luisteren, voelen en ervaren wat er speelt op de werkvloer zodat je dit ook echt samen kunt doen.

Het benoemen en je grens aangeven is heel belangrijk

Als je te maken krijgt met pestgedrag is mijn advies om het te delen. Durf je dit niet bij je leidinggevende? Zoek dan een collega op waarbij jij je veilig voelt. Bekijk ook wat de mogelijkheden zijn binnen de organisatie waar je werkt. Vul bijvoorbeeld een MIM-formulier (Melding incident medewerker) in, waarmee je melding kan doen van een incident en vervolgens het gesprek aangaat. Het benoemen en je grens aangeven is lastig, maar echt heel belangrijk. Wanneer je in je team iets ziet gebeuren dan ben je misschien wel toeschouwer van pestgedrag, maar dat weet je nooit zeker. Vraag daarom of er iets aan de hand is en doe de check. Tot slot is het allerbelangrijkst om oog te hebben voor elkaar en zonder oordeel naar elkaar te luisteren. Probeer het eerst altijd in verbinding met elkaar op te lossen. 8 van de 10 keer kom je er dan meestal wel uit. Wanneer dit niet lukt, kun je altijd nog andere stappen ondernemen.